Rozliczaniem czasu pracy pracowników szeregowych oraz kadry zarządzającej rządzą odrębne reguły. W niniejszym artykule opiszę jedynie kwestie związane z wynagrodzeniem za pracę w godzinach nadliczbowych kadry zarządzającej. Zagadnienie rekompensaty za pracę kadry kierowniczej w godzinach nadliczbowych reguluje art. 151⁴ KP. Zgodnie z jego treścią pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy i kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych wykonują, w razie konieczności, pracę poza normalnymi godzinami pracy bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku z tytułu pracy w godzinach nadliczbowych. Również sprawowanie funkcji kierowniczej w wyodrębnionej, lokalnej jednostce organizacyjnej pracodawcy, znacznie oddalonej od jego siedziby przez pracownika, który w tej placówce nie ma zwierzchnika służbowego, jest zatrudnieniem w charakterze pracownika zarządzającego w imieniu pracodawcy wyodrębnioną częścią zakładu pracy, bez prawa do wynagrodzenia oraz dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 151⁴ w związku z art. 128 § 2 pkt 2 KP) (wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 16 marca 2010 r., I PK 202/09, OSNAPiUS 2011 nr 17-18, poz. 229, str. 729)

Powyższe ograniczenia podyktowane są tym, że kadra kierownicza, zwłaszcza pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy, decyduje o obowiązującej w nim organizacji pracy oraz, w znacznym stopniu, o własnym rozkładzie czasu pracy.

Pracownikami zarządzającymi w imieniu pracodawcy zakładem pracy są pracownicy kierujący jednoosobowo zakładem pracy i ich zastępcy, pracownicy wchodzący w skład kolegialnego organu zarządzającego zakładem pracy oraz główni księgowi (art. 128 § 2 KP). Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 4 czerwca 2008r., sygn. akt II PK 326/07 stwierdził, że pojęcie kadry zarządzającej (art. 151⁴ KP) obejmuje nie tylko „pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy”, czyli zarząd sensu stricto, ale także „kierowników wyodrębnionych komórek organizacyjnych”, czyli pracowników podległych formalnie i organizacyjnie pierwszej z wymienionych grup. Ocena zajmowanego stanowiska jako kierowniczego ma w świetle art. 151⁴ KP przede wszystkim to znaczenie, że przepis ten dotyczy pracowników, których stanowisko pozwala na wydawanie poleceń związanych z pracą innym pracownikom, przede wszystkim dotyczących wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych pod nadzorem zlecającego. Brak podwładnych i współpraca z podmiotami zewnętrznymi przemawia przeciwko uznaniu stanowiska za kierownicze.

Należy jednak wyraźnie zaznaczyć, że wskazane wcześniej wyłączenie prawa do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych nie dotyczy przypadków, gdy pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych stale wykonują pracę w godzinach nadliczbowych, w sposób zaplanowany i zorganizowany, z naruszeniem art. 151⁴ § 1 KP. Wówczas należy się im rekompensata pieniężna za tę pracę. W wyroku z 8.6.2004 r. (III PK 22/04, OSNP Nr 5/2005, poz. 65) SN stwierdził, że osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych nie mogą być pozbawione prawa do dodatkowego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wskutek niezależnej od nich wadliwej organizacji pracy są zmuszone do systematycznego przekraczania obowiązujących norm czasu pracy. Potwierdził to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2004 r. (II PK 8/04),w  którym wskazał on, iż „Praca w godzinach nadliczbowych bez prawa do dodatkowego wynagrodzenia możliwa jest w sytuacjach o charakterze wyjątkowym, okazjonalnym i sporadycznym. Jeżeli więc praca wykonywana jest stale ponad ustawowy czas pracy osób zajmujących kierownicze stanowiska, to przepis art. 135 § 1 KP (obecnie 151 ⁴ § 1 KP - EK) nie ma zastosowania”.

Z punktu widzenia zakresu podmiotowego uprawnień co do rekompensaty pieniężnej za pracę w godzinach nadliczbowych należy wyróżnić trzy kategorie zarządców. Po pierwsze, są to „pracownicy zarządzający w imieniu pracodawcy zakładem pracy”, wobec których zasadniczo wyłączona jest taka rekompensata.

Po drugie, są to „kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych”, którzy mogą – na zasadzie wyjątku – korzystać z rekompensaty pieniężnej, jeśli ich praca nadliczbowa była świadczona w godzinach przypadających w niedzielę i święto, pod warunkiem że w zamian za pracę w takim dniu nie otrzymali innego dnia wolnego od pracy (art. 151⁴§ 2 KP).

Po trzecie wreszcie, należy także wyodrębnić tę grupę pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, która nie mieści się w wymienionych wyżej kategoriach pojęciowych, a która – na ogólnych zasadach kodeksowych – może korzystać z pełni praw w przedmiocie rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Przykładowo, pracownik nie zajmuje stanowiska kierowniczego w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy, jeśli kieruje zespołem pracowników przy jednoczesnym wykonywaniu pracy na równi z członkami kierowanego zespołu (por. Sąd Najwyższy w wyroku z 17 listopada 1981 r., OSNCP Nr 5-6/1982, poz. 82).